Ҳамватанони азиз!

Тавре ба ҳамаи шумо маълум аст, мо муддати чанд соли охир дар соҳаи энергетикаи кишвар ба дастовардҳои хеле назаррас ноил шудем.

АМИТ «Ховар»/. Марҳилаи ҷаҳонишавии имрўз рақобати иттилоотиро дар шабакаҳои иҷтимоӣ торафт тезутунд месозад. Агар ин рақобат солим бошад, ҳарфе нест. Вале бадхоҳони миллат ва давлати мо ин қоидаи рақобат дар ҷаҳони мутамаддинро кайҳо пушти по зада, бо дурӯғу газзоф ва таҳқиру туҳмат сӯи Тоҷикистон пайваста сангандозӣ мекунанд.  Албатта, дар чунин вазъият мо адибон, олимон, рӯзноманигорон ва дигар намояндагони аҳли зиё ҳуқуқи маънавии муҳри хомӯшӣ ба лаб задан ва сукут ихтиёр кардан надорем. Чунин изҳори назар кардааст нависанда ва публисист Сипеҳри ҲАСАНЗОД зимни як навиштаи худ, ки ба АМИТ «Ховар» ирсол намудааст.

…Аз ҳофизаи таърихи куҳан пора-пора сафҳаи зардшудаи сарнавишти талхи мозиро дармеовараму чун дуди таҳбатаҳи оташдор ба худ мепечам, раҷ мепўям, бехабар аз он ки дармегирам, хомўшона фарёдрас меҷўям, то бигўям, ки бо қудрати Кирдигор як ҳазору сад сол пас дар сарзамини тоҷикон боз насими истиқлол вазид. Истиқлоле, ки ҳазорсолаҳо боз орзумандаш будем. Дар харитаи сиёсии ҷаҳон давлате арзи ҳастӣ намуд: Ҷумҳурии Тоҷикистон!

Истиқлолияти давлатӣ таҷассуми заҳматҳои шабонарўзии Пешвои муаззами миллат Эмомалӣ Раҳмон аст, ки хусусияти умумимиллиро парвариш дода, ҳамватанон дар симояш ҳомии забону фарҳанги аслии хешро диданд. Аз ин зовия дастуру ҳидоятҳои омўзандаашро ба ҷон пазируфта, баҳри созандагиву бунёдкорӣ рўзгори нав ба сар гирифтанд.

Нақши барҷастаи ин шахсияти таърихӣ дар он аст, ки муноқишаҳои дохилиро барҳам зада, сулҳу суботро дар ҷомеа таъмин намуданд. Ҳатто тоҷикони бурунмарзӣ ҳам ба атрофаш ҷамъ омада, бо муҳаббат Пешво хондандаш. Тарҳ ё ин ки «модел»-и нодири сулҳофарии Пешвои миллат барои мамолики ҷангзадаи дунё сабақомўз шуд. Бозгардонии беш аз як миллион фирорёни иҷборӣ дар тасаввур афсонае беш набуд.

Президенти мо дар муҳите камол ёфтааст, ки аҳли хонадонаш ба қадри модари неъматҳо — Замин мерасанд. Сарвари давлат  сароғоз мардумро муттаҳид намуда, тасмим гирифтанд, ки дастархони аҳолӣ пурнозу неъмат бошад. Аз ин нуқтаи назар беш аз 75 ҳазор гектар заминҳои президентиро дар ихтиёри кишоварзон гузоштанд. Деҳқонон аз ҳар ваҷаб замин оқилона истифода бурда истода, дар як сол чанд маротиба ҳосил мегирифтагӣ шуданд.

Солҳои баъдӣ содироти маҳсулоти кишоварзӣ ба мамолики хориҷии дуру наздик дар маҷмўъ ба миллионҳо тонна расонида шуд. Бозорҳо аз навъҳои гуногуни маҳсулоти тару тоза ва меваҷот фаровон гаштанд. Мутобиқи супориши Ҳукумати ҷумҳурӣ азхудкунии заминҳои лалмӣ оғоз шуд. Деҳқонон аз ин иқдоми давлатдорон хушнуд гаштанд. Дигаргуниҳои чашмраси иқтисодиву фарҳангӣ таваҷҷуҳи оламиёнро сўи ин диёри пурганҷ бештар намуд.

Кишоварзон аз рўи маслиҳати олимону мутахассисон амал намуда, дастовардҳои соҳавиро ғаноӣ мебахшиданд. Ба миллиардҳо адад расонидани тухми мурғ, ба миллионњо сар расонидани парранда ва рушди моҳидориву занбӯри асал шаҳодати гуфтаҳои болост.

Тибқи маълумоти оморӣ, шумораи аҳолии ҷумњурӣ ба зиёда аз нуҳ миллион расида, талабот ба маҳсулоти хўрокворӣ ва дигар анвои лозима торафт меафзояд. Дар ин самт Ҳукумати мамлакат ба хотири болоравии дараҷаи некўаҳволии халқ роҳу воситаҳои нав ба навро ҷуста, барномаҳои озуқавориро роҳандозӣ менамояд.

Тарбияи мутахассисони касбияташон воло ва зеҳнияташон қавӣ аз масоили умдаи рўз маҳсуб мешавад. Татбиқи «Консепсияи ташаккули ҳукумати электронӣ» заҳмати даҳсолаи коршиносонро дарбар мегирад. Барномаи давлатии компютеркунонии мактабҳои таҳсилоти умумии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2011-2015, Стратегияи давлатии «Технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ барои рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон», Барномаи давлатии рушд ва татбиқи технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, Консепсияи сиёсати давлатии иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Барномаи давлатии такмил ва омўзиши фанҳои табиатшиноӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2011-2015 ба рушду нумўи ҷомеа ва қабули консепсияҳои нав сабаб гардидаанд.

Дар даврони соҳибистиқлолӣ 2,5 ҳазор мактаби замонавӣ бо тарҳи наву таҷҳизоти муосир сохта, мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтаанд. Чанд сол аст дар 40 донишгоҳи олӣ 220 000 нафар, дар хориҷи мамлакат беш аз 30 ҳазор нафар ба таҳсил фаро гирифта шуда, аз 23 мамолики хориҷа бошад, 14 ҳазор донишҷў дар Тоҷикистон бо таъмини шароити лозима аз устодони ҳирфаӣ сабақ меомўзанд.

Бунёди сохтмони Неругоҳи барқи обии Роғун мамлакатро аз буҳрони энергетикӣ раҳоӣ  бахшид, ҳам акнун сатҳи зиндагии мардум боло рафтааст. Обанбори Роғун аз рўи лоиҳаи шафофи муҳандисӣ сохта шуда, на танҳо ба рушди иқтисодиёти мамлакат, балки аҳамияти бузургеро барои кишварҳои ҳамсоя ва минтақа молик аст.

Паёмҳои ҳамасолаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон мухтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олӣ дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии мамлакат ба рўзгори сокинони диёр беҳбудӣ бахшид ва байни минтақаҳо пули устувори дўстиву рафоқат гузошта, набзи ватандорӣ пайваста ҷўш мезанад.

Дар даврони Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо соири мамолики дунё шартномаҳои дуҷонибаву бисёрҷониба баста, намояндагонаш дар ҳамоишҳои сатҳи байналмилалӣ фаъолона ширкат меварзанд. Ҷойи ифтихор аст, ки Президенти мо дар чандин ҷаласањои Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид раисӣ ва бо забони ноби тоҷикӣ суханронӣ кардааст.

Фазилати ибратоини Пешво дар он аст, ки дар ҳайати роҳбарикунандаи давлат мутахассисонеро ба саҳнаи сиёсат меоранд, ки мактабдидаву дардошнои мардуманд. Худи мактаби Президент барои роҳбарони сатҳи олӣ омўзанда аст.

Бо вуҷуди ин, доираҳои муайяни ба ном сиёсии зери ҳимояти хориҷиён мунтазам дар пайи иғво буда, талоши кофтани «чирки зери нохун»-ро доранд. Ҳамин аст, ки Абдуҷаббор Раҳмонзода, Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои рушди иҷтимоӣ ва робита бо ҷомеа, дар суҳбат бо хабарнигори АМИТ «Ховар» назари хешро аз вазъияти басо ҳассосу мураккабе, ки ҷаҳон зери таъсири бемории COVID-19 мондааст, баён дошта, баробари нақши боризи табибони ҳозиқ саҳми рўзноманигоронро низ ҷиҳати аз тариқи васоити ахбори омма ва шабакаҳои иҷтимоӣ сари вақт паҳн кардани ахбори зарурӣ зикр менамояд. Ҳамзамон, номбурда дар рафти суҳбаташ таъкидомез чунин иброз медорад: «Аммо баъзе аз рўзноманигорон дар шабакаҳои иҷтимоӣ, порталҳои маълумотӣ ва блогҳои алоҳида ин зукоми гузарандаро баҳона карда, ба ҷойи шарҳи дурусти беморӣ ва пешгирии он дар ҷумҳурӣ ба масъалаҳои сиёсӣ ва ғаразҳои шахсӣ даст зада, муҳити орому осудаи кишварамонро бо ахбори бардурўғ ва буҳтонҳои зиёд…  халалдор карда истодаанд».

Ақрабнафасоне дар ҳавои созу савти бегона тинҷиву оромиши кишварро намехоҳанд. Масалан, хабарнигорони бахши тоҷикии Радиои «Озодӣ» (Аврупои Озод) фақат аз камбуд мегўянд: ё як хонаи селзадаро ба намоиши видеоӣ мегузоранд, ё «қаҳрамон»-еро меёбанд, ки аз ҳарду дунё дасту дил шуста, «мудерн»-и замон шудааст! Ё ҳеҷ набошад, аз тақдири кадом як зани оташзада ҳангома меороянд, ҳол он ки ба иллати бемории рўҳӣ ҳодиса рух додаас ва пизишкон дар ин бора хулосаи тиббӣ навиштаанд.

Хабарнигори «Озодӣ» ба сурати лўлии талбанда рўи роҳ нишаста, ба ояндагону равандагон дасти гадоӣ дароз мекунад. Ҳол он ки  лўлиёни машҳур ба гадоӣ ин «шуғл»-ро аз гузаштагонашон ба «мерос» гирифтаанд. Тавба, ҳамин амали содалавҳонаро «тадқиқоти журналистӣ» унвон кардаанд. Фарзан,  ҷамъи лўлиёнро аз шаҳр биронем, “озодӣ”-парастон ба ҷаҳониён ҷор мезананд: «Дар Тоҷикистон табъизи нажодӣ роҳандозӣ шудааст!» Пас, ба кадом рўятон бовар бикунем?

Наход, ки дар як давлати дорои зиёда аз 9 миллион нафар аҳолидоштаи Тоҷикистон комгорӣ вуҷуд надошта бошад? Магар шумоҳо ободгариҳои дар замони истиқлол ба амал омадаро намебинед? Магар солиёни гурезогурез ва фақру бенавоиву ғарибӣ ба дилатон назадааст? Ҳаводиси Сурияву Ироқу Фаластину Афғонистон ва дигар мамолики ҷангзада бароятон сабақ намешавад? Ин ҳангоматозиву иғвоангезӣ ба хотири чист? Ё бар ивази «бале»-гўиҳои хоҷагони бурунмарзӣ ва дарёфти пули муфт қалами муқаддасро қурбони фасод гардонидаед?

Воқеаҳои солҳои 90-уми асри гузашта ба қавли устод Айнӣ барои миллати “сахтҷон” бояд сабақи якумрӣ шавад. Дидем, ки думравони мансабталошу хурофотпараст, нимчамуллову “қориён”-и аз тафсири Қуръони Карим фарсахҳо дур аз минбари баҳманмоҳи хунини солҳои навадум чӣ гуна вазъ мегуфтанд.

Агар дар ин авохир афроди бедори миллатҳои мутамаддин ба кайҳон рафта, василаи омўзиши таркиби ҷирмҳои осмонӣ кашфиёти нодир — дар сайёраи Миррих имкони эҳёи наботот — ҳаётро пешгўӣ карда бошанд, уламои дину фанни мо сол аз дувоздаҳ моҳ асири ихтилофҳои мазҳабӣ, баҳси саллаву дастори кўтоҳ, хаму рости ангушти ишоративу талаффузи арабии «валаззолин» бо «зод»-и «изғӣ», имлои «ў»-ву «ӣ»-и дароз бо «вов»-и маъдуларо то њол ба тафовуқ нарасонидаанд.

Хабарнигори Радиои «Озодӣ» Шаҳлои Гулхоҷа (гўё бо равиши нав бошад!) дар байн афкори ду тоҷикро ҳакамӣ мекунад. Кӣ намедонад, ки Кабирӣ, раиси Ташкилоти террористию экстремистии Ҳизби наҳзати исломӣ, бо дастгирии хоҷагонаш фирорӣ гашта, бар зидди ҳамватанонаш дандон тез кардааст? Ҳатто вай дар посух ба суолҳои ҳамсуҳбаташ Собир Валиев худро нороҳат ҳис мекунад.

Мусаллам аст, ки Кабирӣ дар ҷомеаи навини Тоҷикистон ҳаргиз  шахсият ва ё чеҳраи барҷастаи сиёсӣ ва фарҳангӣ набуд. Ақаллияти наҳзатиён ба Муҳиддин ва ҳамтоёнаш эътиқод надоштанд. Иғвою дасиса, якдигарнофаҳмиву кашмакаш дар байни ҳизбиёни наҳзат ба ҳаде авҷ гирифта буд, ки коршиносони байналмилалӣ Ташкилоти террористиву экстремистӣ унвонаш карданд. Филми ҳуҷҷатии «Хиёнат» ба даъвоҳои бепояи Кабирӣ латма мезанад. Баромадҳои Нуриддин Ризоӣ дар барномаи «Висоли Ҳақ»  мақоли тоҷикии «кал додари кўр»-ро  ба ёд меорад.

Аслан эътироз ё ҳамоишороӣ дар доираи қонунҳои амалкунанда дар мулки бегона сурат намегирад. Зеро мушкилоти ҳар як миллатро роҳбарони худи ҳамон давлату ҳукумат ҳаллу фасл мекунанд. Сангандозон ҳамин амали разилонаро «демократия» унвон кардаанд. Моҳияти демократия-«ҳокимияти халқ» тамоман дигар аст.

Як бор муборизаи ҳақталошонаи Спитамени диловар бо Искандари Макдуниву сипоҳиёнашро ба ёд биёред, ки чӣ миқдор мардону занони суғдӣ ба қатл расида буданд. Тактикаи ҷангӣ ва зиракии сиёсии Спитамен нагузошт, ки душман дар ватани ў ҳукмраво бошад. Бале, ҷон бохт, вале ба душман таслим нашуд.

Ё худ, қаҳрамониҳои Темурмалик алайҳи муғулҳо дар Хўҷанди бостон назир надорад. Чингизиён чандин шаҳру деҳоти Мовароуннаҳру Хуросонро бо манҷанику зарфҳои нафтдор вайрон карда, харитаи ҳуҷум мекашиданд. Сохтани 12 киштии бодбондор нақшаи роҳнамои хўҷандиён буд. Ба болову паҳлуи киштиҳо чанд қабат намад кашида, бо гил андова карданд, аз бар дарича гузоштанд. Бо ин роҳ дар ҷангҳои пуршиддат муғулҳои бешуморе ҷон бохтанд ва калонтарин шаҳри поёноби рўди Сир Ёникентро аз чанголи аҷнабитаборон озод намуданд.

Матонати ўро устод Садиддин Айнӣ дар очерки таърихии «Қаҳрамони халқи тоҷик Темурмалик» ба қалам дода, ҳолати аҷиберо овардааст. Гоҳи ба хок супоридани қаҳрамон аз миёнбанди ў халтача ёфтанд, ки як каф хок дошт, бо порчаи коғаз ва ин навишта: «Эй он, ки мурдаи ман ба дастат меафтад, агар некхоҳи одамон ва ватандўстон бошӣ, маро бо ин як каф хок гўрон, ки ин ёдгории ватани азизи ман аст!” Байт:

Атри кафан зи хоки ватан кардам орзу,
Во ҳасрато, ки ин орзу мебарам ба хок!»

Шумоҳо магар аз ёд бурдед инқилобҳои фарҳангии Шайхурраис Абуалӣ ибни Сино, Абурайҳони Берунӣ ва Ҳаким Умари Хайёмро, ки то кунун аҳли олам аз файзи ин ковишҳои судманду тақвими мелодӣ баҳра  мебаранд? Волидони покназари фозилон тоҷик буданд, яъне аз шаҷараи мову шумо. Бе муҳобо, ҳамин нобиғаҳо дар сухангустарӣ шабеҳи файласуфони Юнони қадим, аз қабили Суқрот, Афлотун, Арастуянд, ки ба масоили инсон, рўҳ, тафаккур, идеяҳо, тан ва нафс эътибори ҳамаҷониба дода, назарияи маърифатро пеш мегузоранд.

Таҳқиқи волои фалсафаи асримиёнагии Шарқи исломӣ, фалсафаи замони нав, рушди маорифпарварӣ дар Фаронса, фалсафаи марксистӣ, фалсафаи маорифпарварии тоҷик ва ғайра дар ҷилди аввали китоби арзишманди «Фалсафа»-и доктори илмҳои фалсафа, профессор Нуриддин Саид дарҷ гардидааст.

Амали бадкешони миллат набояд ҳар яки моро бетараф гузорад. Боз ҳам ба фалсафаи маорифпарварии тоҷикон рў биёрем, мебинем, ки дар замони ошўбҳои сиёсӣ баъзе намояндагони барҷастааш сўи душманон гаравида, ҳамкешону ҳамзабонони худро шармсор кардаанд. Абдуррауфи Фитрат ҳамин гуна шахс буд, вале дар ибтидои муборизаҳои инқилоби сиёсиву маънавӣ бисёриҳо ботини ўро нашинохтанд.

Озодиву соҳибихтиёрӣ, яъне демократия бояд меъёр дошта бошад. Чаро ниҳодҳои масъули дохиливу байналмилалӣ ин ҳама таҳқиру шўру шаафи бешарафонро шунидаву лаб фурў мебанданд? Шаъну шараф ва риояи ҳуқуқи конститутсионӣ чӣ мешавад?

Доктори илмҳои фалсафа Нуриддин Саид бо ифтихор мегўяд, ки тоҷикон дар масири таърих мардуми шарафманд, соҳибэъҷозу тамаддунсоз, бонангу ор ва бекинаву беозор омадаанд. Ў бо таассуф аз истилои арабу чингизу муғул то исёнгариҳои Хева ёд меоварад. Ҳамзамон, меафзояд, ки тоҷикон дар ягон аср барои ғасби марзу буми бегона талош накарда, бо рақибон созиш намуда, гуноҳашонро мебахшанд, боз дар айни тангдастӣ ёрмандӣ мекунанд. Ин моем, ки гапу калочаҳоро гўё намешунавем, ба дил кина намегирем. Ин моем, ки ҳамаро бо чашми дил дида, бо ақли кулл пазиро мешавем. Моем, ки рўзи сахтиву нотавонӣ аз раҳи савобу имондорӣ душманро бо нону намак дар кулбаи хеш ҷой медиҳем.

Дар замони пурталотуми ҷаҳонишавӣ таблиғгарони давлатҳои абарқудрат намегузоранд, ки сўи чеҳраҳои сиёсӣ ё давлаташон аз берун ҳарфи беҷо бигўянд. Агар гуфтанд, дарзамон раддия пеш меоваранд. Дар муҳити мо акси манзара ҳукмрон аст. Аз чҳор сў бар сарамон санги маломат меборад, вале ҳамоно дар ҳукми сукутем.

Устоди зиндаёд Бозор Собир қаблан гўиё ин амаҳњои разилонаи гумроҳони миллатро саропо эҳсос намуда, ба дифои Сармеъмори сулҳу ваҳдати миллӣ бархоста буд:

Номи туро нависем, эй қаҳрамони ваҳдат,
Бо оби ноби тилло дар тоқи Қасри миллат!..

Сипеҳри ҲАСАНЗОД,
нависанда ва публисист

НИАТ «Ховар»/. 20 июля 1969 года американский космический корабль «Аполлон-11» совершил первую в истории посадку на Луну. В 20 часов 17 минут по среднеевропейскому времени лунный модуль американского корабля «Аполлон-11» с астронавтами Нилом Армстронгом и Баззом Олдрином на борту совершил мягкую посадку близ кратера в юго-западной части лунного Моря Спокойствия. В момент посадки Армстронг передал: «Хьюстон, говорит База Спокойствия. «Орёл» сел».

Хотя новая история знает несколько примеров участия мусульманских стран в международных проектах по развитию космических наук (к примеру, полет малайзийского космонавта в космос в 2007 году в составе российского экипажа), тем временем, научно-технический прогресс в мусульманском мире находится на уровне пятнадцатого века, свидетельствуют статистические данные. Об этом пишет портал  k-istine.ru.

Можно ли согласиться  c этими данными?  «И да, и нет, — говорит наш эксперт, заместитель директора Института философии, политологии и права Национальной академии наук Таджикистана, доктор философских наук Рустам Хайдаров. – Нет потому, что  еще в  священной книге  наших предков (зороастрийцев) «Авесте» содержатся представления о Земле и Вселенной, о взаимном расположении небесных тел и причинах их движения, а также их влиянии на благополучие людей».

По мнению Р. Хайдарова, астрологией серьезно занимались великие ученые средневековья Мухаммад Ал-Хорезми, Абу Райхан Беруни, Абу Махмуд Худжанди, Абу Али ибн Сино, Омар Хайям, Абу Вафо и другие. Ал-Беруни установил угол наклона эклиптики к экватору, рассчитал радиус Земли, описал изменение окраски Луны при лунных затмениях и солнечную корону при солнечных затмениях. В его честь названы лунный кратер и астероид №9936. А Абу Махмуд Худжанди сконструировал так называемый Фахриев секстант (угломерный инструмент для геодезических и астрономических наблюдений), который позволил проводить наблюдения на небосводе по новому принципу.

«Но  статистические данные  тоже о чем –то говорят», — отметил Рустам Хайдаров.

Судите сами. Мусульмане составляют около 23% населения мира, их насчитывается около 1,7 млрд. человек.  Они представили миру всего двух нобелевских лауреатов в области физики, химии и медицины.

Число учёных и инженеров, работающих в области исследований и разработок, в арабских странах составляет не более 371 на миллион жителей, в то время как глобальное соотношение составляет 979 на миллион. Арабы составляют 5% мирового населения, но выпускают только 1,1% книг в мире, большинство из которых является религиозной литературой. В 2005 году Гарвардский университет произвел больше научных трудов, чем 17 арабоязычных стран вместе взятых.

Сорок шесть мусульманских стран сделали вклад в научную литературу мира всего лишь на 1,17%. В то время, как 0,89% мировой литературы представлены Израилем, 1,66% Индией и 1,48% Испанией.

Научные достижения мусульманского общества в последние века не могут считаться сколько-нибудь значительными. Из общего количества 2600000 статей, публикуемых ежегодно по научным исследованиям, на мусульманские страны приходится менее 2500 публикаций, то есть около 1%.

На каждый миллион жителей количество научных работников в США — 4000, в Японии — 5000, а во всем мусульманском мире — 230 человек. Участников научных исследований в западном мире — 1000/млн., а в мусульманском мире — 50/млн.

***

Так, почему мусульмане ныне плетутся в хвосте научно-технического прогресса?

В Малайзии опубликован свод правил, которыми должны руководствоваться мусульманские космонавты во время полета. В брошюре говорится, что условия жизни на орбите, хотя и отличаются от земных, не являются препятствием для выполнения обязанностей правоверного мусульманина, передает агентство AP.

Полет в космос представляет для мусульман целый ряд сложностей, связанных с выполнением предписаний ислама. Восход Солнца на борту Международной космической станции (МКС) происходит 16 раз в сутки — по числу витков станции вокруг Земли. Если следовать обычным правилам, мусульманам пришлось бы молиться в космосе 80 раз в день, принимая во внимание обязанность мусульман совершать пятикратную молитву.

Еще одна трудность связана с выбором направления на Мекку. МКС движется со скоростью более 27 тысяч километров в час, постоянно смещаясь по отношению к священному мусульманскому городу. Не меньшие сложности вызывает ритуальное омовение и принятие нужной позы во время молитвы в условиях невесомости.

Первый малайзийский космонавт  отправился на МКС в октябре 2007 года на борту российского корабля «Союз». На время экспедиции выпал Рамазан — священный для мусульман месяц, во время которого последователи ислама обязаны соблюдать пост. Космонавту разрешили поститься уже после того, как он вернется на Землю.

До сих пор мусульмане отправлялись в космос лишь  трижды. В 1985 году в экипаж шаттла Discovery был включен саудовский принц Султан бин Салман, а в 2006 году МКС посетила американка иранского происхождения Ануш Ансари. Насколько известно, они сами решали, как выполнять предписания ислама на орбите. Третьим стал малайзийский космонавт.

***

По мнению нашего эксперта, заместителя директора Института философии, политологии и права Национальной академии наук Таджикистана, доктора философских наук Рустама Хайдарова, «мусульманским странам мешают развитию предрассудки (суждение, усвоенное некритически, без размышления), суеверие, религиозный фанатизм, которые  являются основными факторами возникновения войн, религиозного экстремизма и актов терроризма, препятствующих развитию светских наук и научно-техническому прогрессу».

По мнению Р. Хайдарова, сегодня страны с мусульманским населением  имеют два пути для своего развития:

Первый путь — обратиться к развитию науки и технологий для того чтобы устоять перед вызовами глобализации и занять достойное место в ряду развитых стран;

Второй путь. Отрицание науки и технологий, принципов рациональности и гуманизма. Это путь, выбранный античеловеческим движением «Талибан», «Аль-Каидой», «Братьями-мусульманами» и таджикскими религиозными экстремистами, такими как «Партия исламского возрождения».

«Поэтому,  — считает Рустам Хайдаров. — сегодня каждая   нация, исповедующая ислам, должна для себя решить: по какому из этих двух путей она пойдет. Если мусульманские нации выберут в качестве жизненного ориентира науку, образование и современные технологии, то они смогут обеспечат себе устойчивое развитие. В связи с этим наш Лидер нации уважаемый Эмомали Рахмон подписал Указ об объявлении 2020-2040 годов «Двадцатилетием изучения и развития естественных, точных и математических наук». Так как наука и образование — единственное средство и оружие против религиозных экстремистов и их идеологии.

Однако второй путь — это путь в никуда. Это путь религиозных невежд, которые так и не вышли за рамки средневековых рассуждений и мракобесия».

***

«Примером может стать та же Партия исламского возрождения, в своей деятельности изначально зарекомендовавшая  себя с отрицательной стороны. Она способствовала развязыванию кровопролитной гражданской войны в нашей стране. Сторонники этой запрещенной террористическо-экстремистской партии не брезгуют совершением различных преступных деяний для достижения своих неблаговидных и черных  целей и сегодня, находясь за пределами Таджикистана», — говорит  доцент кафедры международных отношений и дипломатии Российско-Таджикского славянского университета Отабек Шарифов.

Некоторые аналитики  считают, что авторитет прежних учёных был куда выше авторитета нынешних, а их труды гораздо правильнее и точнее, нежели современные труды. Поэтому естественные науки мусульмане больше сохраняли, чем развивали и преобразовывали.

И это, конечно, печально.

Джалолиддин Балхи (Руми) не зря сказал:

Ҳафт шаҳри ишқро Аттор гашт,

Мо ҳанӯз андар хами як кӯчаем.

Аттар обошел семь городов любви,

А мы прошли лишь по одной улице…

Иначе говоря, мы до сих пор спорим о чалмах и бородах.

То есть ни о чем…